Jak to jest z tą profilaktyką - czyli jak się badają Polacy? Najświeższe dane z 2021 roku.

Profilaktyka: badajmy się i bądźmy zdrowi.

Działania profilaktyczne mają na celu ograniczenie i uniknięcie pojawiania się, rozwoju lub zaostrzania się chorób. Do działań profilaktycznych na rzecz zdrowia zalicza się szereg czynności związany ze zdrowym stylem życia jak zbilansowana dieta, aktywność fizyczna, oraz regularne badania kontrole. Te ostatnie to niestety polska pięta Achillesa. Powody, dla których pacjenci rezygnują z badań to najczęściej brak czasu, utrudniony dostęp do lekarza lub brak zaufania do niego. Poza tym, w społeczeństwie nadal można się spotkać z opinią, że lepiej nie wiedzieć co komuś dolega.

Na co umierają Polacy?

Profilaktyka nie jest naszą mocną stroną, a szkoda, gdyż największym zagrożeniem dla naszego zdrowia są choroby cywilizacyjne takie jak: cukrzyca, nadciśnienie czy nowotwory. I te 2 ostatnie choroby zbierają śmiertelne żniwa wśród Polaków. Statystyki GUS wskazują, że choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. Na drugim miejscu zabija nas rak. A na trzecim- choroby układu oddechowego. Wg przeprowadzanych co roku przez Serwis Medonet Narodowego Testu Zdrowia Polaków na ponad 300-tu tysięcznej próbie wynika, że Polacy wykonują badania profilaktyczne niewystarczająco często. Nie mogą się również pochwalić zdrowy stylem życia. Tegoroczny raport 2021 niestety i tym razem nie napawa optymizmem. Przyjrzyjmy się wnioskom i statystykom.

Zasady zdrowego tryb życia. Czy na pewno je znamy?

Raport NTZP zbadał nasze zachowania żywieniowe i aktywności fizycznej. 61 proc. Polaków ma problem z nadmierną masą ciała (74 proc. mężczyzn i 50 proc. kobiet). Mimo to co czwarty Polak jada fast-foody kilka razy w miesiącu, a niemal co trzeci pije słodzone napoje co najmniej kilka razy w tygodniu (28 proc., w tym 13 proc. pije je codziennie). Połowa Polaków unika sportu, choć doskonale wiemy, że aktywność fizyczna w połączeniu ze zdrowym żywieniem jest niezbędna nie tylko do zachowania prawidłowej masy ciała ale i zdrowia w ogóle. Pomimo dostępu do warzyw i owoców przez cały rok, a także mody na zdrowy styl życia, owoce i warzywa jada tylko jedna trzecia Polaków. warzywa jada codziennie tylko 30 proc., a po owoce codziennie sięga 34 proc. dorosłych Polaków. Kochamy za to….suplementy, które codziennie przyjmuje 21 proc. kobiet i 12 proc. mężczyzn, mimo że głównym źródłem witamin i minerałów dla naszego organizmu powinny być właśnie warzywa i owoce! 89 proc. Polaków pije alkohol, a 32 proc. pali wyroby tytoniowe, mimo że używki te przyczyniają się do wielu poważnych chorób, w tym nowotworów czy chorób układu krążenia, czyli chorób powodujących w Polsce największą ilość zgonów.

Lekarze rodzinni- najbardziej lubiani.

Okazuje się, że do lekarza pierwszego kontaktu zwracamy się dość często. Ponad połowa ( 53%) odwiedziło go w przeciągu ostatniego pół roku. Ze specjalistą jest nieco gorzej, bo 44% osób skorzystało z jego konsultacji. Z zaledwie 37% było z wizytą u dentysty. Profilaktyka zdrowotna nadal nie jest mocną stroną Polaków. Podstawowe badania, które pozwalają na monitorowanie stanu zdrowia i wczesne wykrycie wielu poważnych chorób, nadal przez wielu nie są wykonywane regularnie. W przeciągu ostatniego roku tylko 39 proc. respondentów zbadało stężenie cholesterolu, 42 proc. wykonało badanie ogólne moczu, 50 proc. sprawdziło stężenie cukru we krwi, 56 proc. wykonało morfologię krwi, a 74 proc. wykonało pomiar ciśnienia krwi. A przecież badania moczu dostępne są także w wersji badań do użytku domowego, tak jak URS Test od Domowego Laboratorium:

Profilaktyka nowotworowa. Jak się chronić?

Nowotwory stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce, a mimo to wiele osób nadal zapomina o wykonywaniu badań przesiewowych w ogóle lub nie wykonuje ich regularnie. Kolonoskopii nigdy w swoim życiu nie robiło aż 61 proc. 55-64-latków i 58 proc. osób powyżej 65. roku życia, badania stężenia PSA nigdy nie wykonało aż 35 proc. mężczyzn w wieku 55-64 lat i 19 proc. mężczyzn po 65. roku życia, a cytologii nigdy w swoim życiu nie robiło aż 19 proc. dorosłych kobiet.

Samobadanie jąder wykonuje co czwarty mężczyzna w wieku 18-24 i 45-55 lat, a powyżej 55 r.ż. co trzeci. Badania nigdy w życiu nie wykonało aż 69 proc. mężczyzn! W przeciągu dwóch ostatnich lat mammografię wykonało 36 proc. kobiet w wieku 45- 54 lat i 68 proc. kobiet w wieku 55-64 lat. A przecież rak piersi jest jednym z najczęstszych nowotworów dotykających kobiet! Tylko 17 proc. dorosłych Polek wykonało USG piersi w ostatnim roku, a aż połowa nigdy w życiu nie robiła tego badania. 25% kobiet nie bada swoich piersi.  Cyfry są druzgocące.

Choroby sercowo-naczyniowe- czy o siebie dbamy?

Na nadciśnienie tętnicze choruje 26 proc. badanych, natomiast na choroby serca cierpi 9 proc. W obu przypadkach ilość chorych rośnie znacząco wraz z wiekiem. Badania EKG nigdy w swoim życiu nie wykonało aż 13 proc. 45-54-latków, 7 proc. 55-64-latkó i 7 proc. osób powyżej 65-roku życia. Pomiar ciśnienia krwi w ciągu ostatniego roku wykonało 74 proc. ankietowanych. 56 proc. badanych ma prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi, 20 proc. jest w górnym zakresie normy z ciśnieniem tzw. wysokim prawidłowym, natomiast 8 proc. ma nadciśnienie. Ciśnienia tętniczego krwi nie kontroluje w ogóle aż 7 proc. Polaków. Badanie ciśnienia jest badaniem prostym i dostępnym dla każdego. W aptekach i sklepach internetowym można za nieco ponad 100 zł wybrać ciśnieniomierz, który nie tylko wyświetli wynik, ale wskaże nieprawidłowości i zachowa historię pomiarów pacjenta.

Niezależnie od tego, jak bardzo obawiamy się lekarzy, nie wolno nam rezygnować z regularnych badań profilaktycznych, a tym bardziej z interwencji lekarskiej w razie wystąpienia choroby. Jeśli z powodu strachu zaniedbamy leczenie, być może już wkrótce będziemy mieli dużo więcej okazji do spotkań ze znienawidzonym białym kitlem. Zastanówmy się więc czy na pewno warto.