Profilaktyka zdrowotna mężczyzny w każdym wieku

2022-11-18
Profilaktyka zdrowotna mężczyzny w każdym wieku

Mit silnego, niemal pancernego i nie rozczulającego się nad sobą mężczyzny niestety nadal pokutuje w naszym społeczeństwie. W związku z tym panowie dużo rzadziej, niż kobiety, korzystają z profilaktyki zdrowotnej, w tym badań oraz wizyt u lekarzy. Częściej lekceważą ból, kaszel lub inne dolegliwości, które mogą być symptomami poważnej choroby. Mężczyźni w swoim gronie zazwyczaj nie rozmawiają o chorobach, podczas gdy dla kobiet tematy zdrowotne są po prostu jednymi z wielu istotnych, życiowych kwestii, które poruszają podczas rozmów z rodziną czy przyjaciółkami. Panowie często bardziej dbają o własne samochody, które przecież przechodzą coroczny przegląd i z każdym drobiazgiem biegną do mechanika. Zdrowie jednak traktują po macoszemu, licząc na to, że „samo przejdzie”, co może prowadzić do naprawdę poważnych problemów.

A co na temat badań profilaktycznych u mężczyzn mówią statystyki?

Brak profilaktyki to krótsze życie

Z raportu GUS wynika, że ponad połowa wszystkich Polaków – zarówno mężczyzn, jak i kobiet - w 2020 roku nie wykonała żadnych badań laboratoryjnych. Raport wykazał, że tylko 43% ludności naszego kraju wykonało jakiekolwiek badania diagnostyczne, co wykazało tendencję spadkową w stosunku do lat poprzednich. Tylko 4,9% wszystkich mężczyzn poddało się w 2020 roku badaniu poziomu PSA, które jest podstawowym badaniem w kierunku wykrywania raka prostaty. W 2016 roku było to 5,6% mężczyzn – nieco więcej, ale nadal bardzo, bardzo mało. Z sondażu wykonanego w 2019 roku przez instytut badawczy ARC Rynek i Opinia wynika, że 25% wszystkich Polaków właściwie nawet nie wie, jakie badania profilaktyczne powinno się wykonywać regularnie. Nic w tym dziwnego, ponieważ edukacja zdrowotna w naszym kraju nadal pozostawia wiele do życzenia. Statystki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) również są przygnębiające.

Według nich polski mężczyzna żyje o 4,6 roku krócej, niż obywatele innych krajów europejskich. Niewykryte choroby wątroby, nerek lub też miażdżyca czy nadciśnienie mogą skrócić życie nawet o 15 lat! Okazuje się, że Polacy żyją w zdrowiu średnio do 59 roku życia, a potem zaczynają się problemy, nierzadko bardzo poważne. Wynika to z wielu zaniedbań, przede wszystkim na poziomie profilaktyki. Wcześnie wykryte i efektywnie leczone choroby, na przykład cukrzyca, miażdżyca czy choroby serca, pozwalają na dłuższe życie w lepszej formie. Wiedza o tym, na co się choruje, pozwala kontrolować chorobę, trzymać w ryzach jej objawy, spowolnić lub nawet całkiem zatrzymać jej rozwój, a w wielu przypadkach – po prostu wyleczyć i mieć problem z głowy. Niebagatelne znaczenie ma przy tym odpowiednia do stanu zdrowia dieta i aktywność. Jednak by działać – trzeba najpierw dowiedzieć się, co dzieje się w naszym organizmie. A to bez regularnych wizyt u lekarzy i badań profilaktycznych jest niemożliwe. W artykule podpowiadamy, jakie badania powinien wykonywać każdy mężczyzna w zależności od wieku.

Czy 20-latek musi się badać?  

Oczywiście, choroby bowiem nie zwracają uwagi na wiek. Oczywiście istnieje grupa chorób, których ryzyko z wiekiem rośnie, ale spora liczba dolegliwości może dotyczyć również osób młodych. Mężczyzna do 25. roku życia powinien przynajmniej raz wykonać lipidogram, czyli oznaczenie stężeń cholesterolu całkowitego, frakcji HDL i LDL oraz trójglicerydów we krwi.

Kolejnym ważnym badaniem jest morfologia krwi, którą warto wykonywać nawet raz do roku, a już na pewno raz na 2-3 lata. Jednak częściej wykonywana morfologia pozwala wykryć nawet zupełnie nieoczywiste choroby, które mogą dotyczyć także młodych ludzi. Zmiany we krwi to często pierwszy sygnał, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego, warto zatem skorzystać z tego naturalnego systemu wczesnego ostrzegania i wyprzedzić potencjalną chorobę o jeden krok. Specjalnej troski wymagają również męskie narządy płciowe, a samobadanie jąder trzeba rozpocząć już od 18. roku życia. Należy to robić raz w miesiącu, a wszelkie niepokojące zmiany skonsultować z lekarzem. Nowotwór jąder dotyczy również młodych mężczyzn, a wczesne wykrycie zmian może pozwolić na jego całkowite wyleczenie.

Jak badać jądra?

Aby właściwie zbadań te organy, wystarczy dotykać worka mosznowego, delikatnie ścisnąć jądra, najądrza i powrózki nasienne w poszukiwaniu ewentualnych zgrubień albo guzków. Sprawdzić, czy wszystko jest w porządku, można podczas kąpieli czy pod prysznicem w dowolnej, wygodnej pozycji. Najważniejsze jednak, by robić to regularnie co miesiąc i wszelkie zmiany, w tym również niepokojące powiększenie jednego z jąder, natychmiast omówić z lekarzem. Po 20. roku życia dobrze jest również zasięgnąć porady lekarskiej – najczęściej na podstawie wywiadu – w kwestii czynników ryzyka różnych chorób. Zwłaszcza, jeśli wśród bliskiej rodziny występują choroby układu krążenia czy też nowotwory, które często są związane z posiadaniem określonych genów. Raz na 2-3 lata warto wykonać badanie ogólne moczu, pod kontrolą powinny znajdować się również masa ciała oraz ciśnienie krwi.

Badania, które powinien wykonywać 30-latek 

Legendy miejskie głoszą, że po 30. roku życia „człowiek się sypie”, czyli zaczyna odczuwać konsekwencje swoich dotychczasowych wyborów w kwestii stylu życia i dbania o zdrowie. Siedzący tryb życia, nadmiar stresu, folgowanie niezdrowym zachciankom czy nałogi często rykoszetem odbijają się wtedy na samopoczuciu i stanie organizmu. Z wiekiem następuje też starzenie komórek organizmu i rośnie ryzyko rozmaitych chorób.

Do badań, które panowie powinni wykonać po 30 rż., należą:         

Morfologia krwi i badanie ogólne moczu – co najmniej raz na 2-3 lata, ale jeszcze lepiej robić je raz do roku. Badanie ogólne moczu warto robić częściej, jeśli występują niepokojące objawy ze strony układu moczowego, np. ból czy problemy z oddawaniem moczu lub bóle nerek, a także częste zapalenia pęcherza. Pozwoli ono wykryć m.in. kamicę nerkową, która przebiega u mężczyzn szczególnie boleśnie lub potencjalne infekcje układu moczowego. ·        

Samobadanie jąder – pamiętanie o wykonywaniu go co miesiąc może uratować zdrowie i życie, ponieważ nowotwór jądra nie daje w początkowej fazie żadnych szczególnych objawów, a często dopada bez ostrzeżenia nawet młodych mężczyzn. ·        

Badanie ciśnienia – w związku z coraz szybszym tempem życia nadciśnienie dotyka często już panów po 30 rż., a objawiać może się przede wszystkim bólem z tyłu głowy. Wcześnie wykryte i odpowiednio leczone może, dzięki zmianie stylu życia, ustąpić nawet całkowicie, dlatego warto mieć świadomość jego występowania. ·        

Kontrola masy ciała – nadwaga i otyłość to choroby cywilizacyjne, którym sprzyja nasz aktualny styl życia: siedzący, z małą dawką lub zupełnym brakiem aktywności fizycznej oraz przetworzone i kaloryczne pożywienie. Poza masą ciała, która powinna mieścić się w prawidłowym BMI (Body Mass Index) warto sprawdzić też obwód pasa. · 

Lipidogram – u panów po 30 rż. zaleca się, aby oznaczenie profilu lipidowego, czyli  stężeń cholesterolu całkowitego, frakcji HDL i LDL oraz trójglicerydów, wykonywać co najmniej raz na 3-5 lat. W przypadku nadwagi lub otyłości warto robić to częściej, ponieważ odkładanie się w naczyniach złego cholesterolu znacznie zwiększa ryzyko chorób serca i układu krążenia.

40 lat minęło – Badania 40-latka  

Po 40 r.ż. warto szczególnie zadbać o swoje zdrowie, zwłaszcza, jeśli wcześniej nie zwracało się na nie większej uwagi. To dobry moment, by stać się zadbanym mężczyzną nie tylko z zewnątrz, bo nawet najlepiej dobrana koszula nie doda panom tyle uroku - a przede wszystkim zdrowia - jak mogą to zrobić regularne badania! Z wiekiem lista istotnych dla zdrowia badań wydłuża się, ale to najlepsza inwestycja w przyszłość, jaką można sobie wyobrazić.

Po 40-stce warto wykonać następujące badania:        

Morfologia krwi – niezmiennie badanie to może wykazać wiele nieprawidłowości, warto wykonywać je po 40 rż. przynajmniej raz do roku. Mężczyźni, którzy palą papierosy, powinni zwrócić uwagę na zbyt niski poziom hemoglobiny we krwi, który może być efektem jej słabego natlenienia. To z kolei może być objawem rozwijającej się choroby obturacyjnej płuc. Dlatego każde wyniki warto skonsultować z lekarzem – w pierwszej kolejności rodzinnym, który w razie potrzeby pokieruje dalszą diagnostyką. ·        

Lipidogram – w tym wieku warto poza podstawowym lipidogramem wykonać także rozszerzony, w którym oznacza się również poziom cholesterolu VLDL, cholesterolu nie-HDL. Warto to badanie, będące istotnym elementem profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych, wykonywać przynajmniej raz w roku. ·        

Antygen gruczołu krokowego (PSA) - oznaczenie go we krwi to obowiązkowe badanie dla wszystkich mężczyzn w wieku 40+. Dobrzej jest je wykonywać co roku, ponieważ to podstawowe badanie w kierunku oceny ryzyka rozwoju nowotworu prostaty. Szczególnie ważne jest ono dla panów, w których rodzinach występował nowotwór prostaty lub inne rodzaje raka, co może wskazywać na obciążenie genetyczne w tym kierunku. ·        

Samobadanie jąder – jest niezmiennie ważne na każdym etapie życia mężczyzny i nie można o nim zapominać. ·        

Badanie kału na obecność krwi utajonej – to z kolei profilaktyka raka jelita grubego, który może dotknąć już osób po 40 roku życia. Jego pojawieniu się sprzyja niezdrowy, siedzący tryb życia, mała aktywność fizyczna, duża ilość spożywanego mięsa i pokarmów przetworzonych, a także używki takie jak alkohol i papierosy. ·        

Stężenie kwasu moczowego – pozwala wykryć podstępną chorobę, jaką jest dna moczanowa, która lubi rozwijać się w tym wieku. Może ona spowodować ogromne problemy z bólem i ruchomością stawów, a nieleczona prowadzić nawet do bardzo ograniczonej sprawności. Wysoki poziom kwasu moczowego może być uwarunkowany genetycznie lub wiązać się ze spożywaniem znacznej ilości mięsa i innych produktów mających wpływ na jego ilość we krwi. To badanie pozwala wykryć również chorobę nowotworową, choroby wątroby, rozwijającą się łuszczycę czy też niewydolność nerek. ·        

RTG klatki piersiowej - badanie rentgenowskie klatki piersiowej daje szansę na wykrycie ewentualnych zmian, które mogą pojawić się w płucach i sercu. Wystarczy je wykonywać raz na 3-5 lat, wyjątek stanowią palacze, którzy powinni badać się częściej – nawet raz w roku. ·        

Badanie EKG – dzięki niemu wykryć można wszelkie nieprawidłowości w funkcjonowaniu serca i wcześnie wykryć wszelkie choroby sercowe i naczyniowe. To proste, bezbolesne badanie wykryje również pierwsze oznaki zawału serca. ·        

Kontrola masy ciała i obwodu brzucha – o tę kwestię również warto zadbać, zwłaszcza, że wraz z upływem lat nadwaga i otyłość powodują coraz więcej chorób.

Po 50 r.ż. i później

Z wiekiem warto poszerzać listę wcześniej opisanych badań o dodatkowe. W razie niepokojących objawów ze strony układu pokarmowego lub raz na kilka lat warto wykonać kolonoskopię, która jest istotnym badaniem w profilaktyce raka jelita grubego. Badanie to wykryje również mniej groźne, ale potrafiące znacznie utrudnić życie polipy lub też uchyłki w jelicie grubym. Te pierwsze można usunąć już nawet w trakcie zabiegu podczas samego badania, a wszelkie problemy z jelitami często da się znacznie zmniejszyć lub nawet całkowicie wyeliminować dzięki odpowiedniej, zaleconej przez lekarza diecie.

Kolejnym badaniem, jakie warto wykonać po ukończeniu 50. roku życia, jest badanie prostaty. Wykonuje je najczęściej lekarz urolog, który stwierdza, czy gruczoł krokowy jest prawidłowej wielkości czy uległ powiększeniu, co może powodować dyskomfort i częste parcie na oddawanie moczu. Badanie przez odbytnicę może wydawać się niekomfortowe, ale trwa tylko chwilę, a może pomóc zapobiec długoletnim dolegliwościom w wyniku zastosowania odpowiedniego leczenia.  

Kilka bezbolesnych, bezproblemowych badań może uchronić każdego mężczyznę przed poważnymi problemami zdrowotnymi, pozwalając uniknąć w przyszłości stresu, bólu i wysokich kosztów leczenia. Prawdziwy mężczyzna to nie taki, których żadnych badań się nie boi, ale taki, który dba o własne zdrowie i mimo obaw przekracza drzwi gabinetów lekarskich. Taką postawę panów wspierają również kobiety, które dużo częściej troszczą się o ich zdrowie bardziej, niż oni sami. Warto rozmawiać na tematy zdrowia, warto się badać i przede wszystkim dbać o dobrą dietę, aktywność fizyczną i odpoczynek każdego dnia!

Polecane

pixel