Najczęstsze choroby wieku dziecięcego. Objawy i leczenie

Żłobek, przedszkole, szkoła - miejsce nauki, w którym dzieci nabywają wielu umiejętności w tym społecznych. Dlatego ich przynależność do takich miejsc jest bardzo ważna dla ich rozwoju, nabywaniu nowych kompetencji. Niestety przebywanie w dużych skupiskach z innymi dziećmi, sprawia, że narażone są na kontakt nie tylko z rówieśnikami ale i z wirusami oraz bakteriami. Te z kolei wywołują choroby. Najczęściej chorują dzieci, które chodzą do żłobka, przedszkola lub do pierwszych klas szkoły podstawowej. Nie dziw się, młodsze dzieci są mniej odporne, a źródłem zakażenia jest kontakt z innymi maluchami. Zakażenia przenoszą się drogą kropelkową lub przez dotykanie tych samych przedmiotów. Układ immunologiczny dzieci jest jeszcze niedojrzały. W osiąganiu odporności pomaga mu paradoksalnie przechodzenie i pokonywanie każdego zakażenia. Dlatego im maluch jest starszy i więcej infekcji ma za sobą, tym rzadziej choruje.

Poznaj najczęstsze choroby wieku dziecięcego

Przeziębienie i grypa

Infekcje górnych dróg oddechowych są tymi, z którymi rodzice małych dzieci muszą borykać się najczęściej. Objawami są: kaszel, podwyższona temperatura, brak apetytu, katar, ból głowy i złe samopoczucie. Dziecko może także wymiotować bądź mieć biegunkę. Objawy grypy pojawiają się bardziej gwałtownie i towarzyszy im najczęściej wysoka gorączka, nawet powyżej 39 st. C. Przeziębienie przebiega w sposób łagodniejszy. U małych dzieci konieczne będzie odciąganie wydzieliny z noska, by udrożnić drogi oddechowe. W przypadku wystąpienia gorączki najlepiej stosować leki z paracetamolem, które są bezpieczne i dobrze tolerowane przez dzieci. Oczywiście nie diagnozuj dziecka na własną rękę, tylko udaj się do pediatry.

Angina

Angina jest chorobą bardzo powszechną wśród maluchów. Choroba ta jest ostrym zapaleniem migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła. Anginie towarzyszy silny ból gardła, utrudnione jest przełykanie, dokucza wysoka gorączka i czasami silny ból głowy. Migdałki stają się zaczerwienione i opuchnięte, a na ich powierzchni pojawiają się niewielkie, żółte plamki, czyli czopy. Choroba najczęściej atakuje latem - o tej porze roku bakterie mają świetne warunki do rozwoju, a częste zmiany temperatur obniżają odporność, zwłaszcza dzieci, ułatwiając zarazkom wnikanie do organizmu. W leczeniu anginy konieczne stosuje się antybiotykoterapię przeciwko paciorkowcom z grupy A, najlepiej z grupy penicylin. Jeśli dziecko jest uczulone na ten lek, zaleca się zastosowanie makrolidów i klindamycyny. Leczenie powinno trwać około 10 dni. W łagodzeniu bólu gardła pomocne mogą być tabletki do ssania i stosowanie ciepłych okładów na szyję. 

Odra

Odra jest jedną z chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Chorobę wywołuje wirus, który przenosi się drogą kropelkową oraz przez styczność z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej lub moczem chorego. Odrą zakazić się można również poprzez dotykanie przedmiotów. Charakterystycznymi objawami choroby, 10 dni od zakażenia, są: czerwona, drobna wysypka pojawiająca się kolejno na twarzy i głowie, a następnie na reszcie ciała, ból i obrzęk gardła, zaczerwienienie oczu i światłowstręt, kaszel i wysoka gorączka. Przy odrze stosuje się  leczenie objawowe. Oznacza to, że konieczne będzie stosowanie ogólnodostępnych leków przeciwgorączkowych. Dziecko musi oczywiście pozostać w domu, aby nie przenosić choroby.

Ospa

Ospa to kolejna częsta, wirusowa choroba wieku dziecięcego, nazywana również wiatrówką lub ospą wietrzną.  Objawia się swędzącą wysypką na całym ciele i podwyższoną temperaturą, a klasyczny przebieg tej choroby trwa 2-3 tygodnie. Leczenie ospy polega na stosowaniu leków przeciwgorączkowych i przeciwświądowych. Warto także stosować kąpiele z manganem potasu i przecierać skórę środkami odkażającymi bez alkoholu.  Przy bardzo ciężkim przebiegu ospy pediatra może zlecić leki przeciwwirusowe. Dostępne są szczepionki przeciw ospie i chociaż nie dają 100% skuteczności, znacząco łagodzą jej przebieg w razie zachorowania.

Różyczka

Różyczkę wywołuje wirus różyczki (Rubella virus), należący do rodziny Togaviridae, którym bardzo łatwo można się zarazić. Najczęściej chorują na nią dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Dziecko zakaża się różyczką drogą kropelkową podczas kontaktu z osobą zakażoną, jak również w wyniku kontaktu z materiałem zakaźnym, czyli wydzieliną jamy nosowo-gardłowej, krwią, kałem lub moczem. Różyczka może przebiegać bezobjawowo, choć zwykle na początku choroby pojawiają się objawy przypominające grypę: ból głowy i mięśni, stan podgorączkowy czy gorsze samopoczucie. Nieco później powiększają się węzły chłonne (karkowe, zauszne i szyjne). Stają się tkliwe i bolesne podczas dotyku. Najbardziej charakterystycznym objawem różyczki jest swędząca plamisto-grudkowa wysypka, choć ta nie występuje zawsze. Różyczkę leczy się objawowo, nie ma bowiem preparatów oddziałujących na wywołującego ją wirusa. W trakcie leczenia podaje się leki obniżające gorączkę, a w przypadku swędzącej wysypki - leki przeciwświądowe.

Szkarlatyna

Szkarlatyna swoim przebiegiem przypomina inne choroby wieku dziecięcego, w których pojawia się wysypka oraz wysoka temperatura, jednak zmiany skórne jej towarzyszące są na tyle charakterystyczne, że każdy lekarz bez problemu ją rozpozna. Szkarlatynę wywołuje paciorkowiec typu A (Streptococcus pyogens). Choroba ta jest mocno zaraźliwą chorobą, Podczas choroby dziecko jest osłabione, ma bardzo wysoką temperaturę. Dziecko uskarżać się może na ból gardła, na którym pojawia się biały nalot, a migdałki i węzły chłonne pozostają powiększone. U chorego pojawia się także charakterystyczna mocno szkarłatna wysypka. Również jej usytuowanie jest charakterystyczne: pojawia się na tułowiu i kończynach, w tzw. ciepłych miejscach: zgięciach łokci i kolan. Również na twarzy pacjenta pojawia się silny rumień. Prócz zmian na skórze pojawić mogą się także wybroczyny na gardle.  Szkarlatynie towarzyszą też objawy charakterystyczna dla zatrucia pokarmowego: mogą wystąpić bóle brzucha i wymioty. Obecnie szkarlatyna nie jest chorobą niebezpieczną, tak jak było to przed laty. Wszystko to za sprawą antybiotyków, które należy przyjmować w trakcie szkarlatyny.

Świnka

Chorobę powoduje wirus świnki (należący do rodziny paramyksowirusów), który przenosi się drogą kropelkową lub wskutek bezpośredniego kontaktu z zakażonym materiałem, np. śliną, krwią, moczem. Świnką zakazić można się również poprzez używanie tych samych sztućców lub kubków co chory. Początkowe objawy świnki mogą przypominać grypę. Najpierw pojawia się niewysoka gorączka (38–39°C), dziecko skarży się na brak apetytu, złe samopoczucie, następnie dochodzi do wzrostu gorączki i wystąpienia bolesnego obrzmienia ślinianki przyusznej po jednej lub obu stronach. Zapaleniu ślinianek towarzyszy ostry ból, co skutecznie utrudnia szerokie otwarcie ust, pojawia się ból w okolicy stawu żuchwowego oraz przy nagryzaniu, żuciu i łykaniu, odczuwalna jest również wrażliwość na kwaśne pokarmy. Leczenie choroby ma zazwyczaj charakter objawowy. Dziecko przyjmuje środki przeciwbólowe. Można również w okolicach przyusznic przykładać ciepłe lub zimne okłady.    

Pneumokoki

Pneumokoki, czyli streptococcus pneumonie (dwoinki zapalenia płuc) to bakterie, które osiedlają się w nosie oraz gardle i powodują groźne choroby takie jak: infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenie gardła, oskrzeli, zatok oraz ucha środkowego. Zakażenia pneumokokowe zazwyczaj występują u dzieci poniżej 2. roku życia. Do zakażenia dwoinką zapalenia płuc dochodzi drogą kropelkową poprzez kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych osoby zakażonej. Do najczęstszych objawów zakażenia układu oddechowego przez Streptococcus pneumoniae zaliczamy kaszel, katar, gorączkę, osłabienie, dreszcze, ból gardła oraz brak apetytu. Bakterię rozpoznaje się w laboratorium, oznaczając Streptococcus pneumoniae w płynie mózgowo-rdzeniowym, krwi, moczu lub wyhodowanie bakterii z pobranego materiału. Nosicielstwo pneumokoków można także potwierdzić wymazem z nosa i gardła. Zakażenie leczy się antybiotykiem. Poprawa zdrowia następuje w około trzeciej dobie po rozpoczęciu leczenia.

Rotawirusy

Rotawirusy są najczęstszą przyczyną wystąpienia biegunki infekcyjnej u dzieci, zwłaszcza poniżej 5. roku życia. Do częstych objawów zakażenia rotawirusami zalicza się obfitą, wodnistą biegunkę, gorączkę, wymioty, cechy infekcji górnych dróg oddechowych oraz brak apetytu. Wirus przenosi się drogą pokarmową, zwłaszcza przez niemyte ręce, bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub skażonymi przedmiotami. Większość dzieci z biegunką rotawirusową nie wymaga leczenia szpitalnego, które jest wskazane dla dzieci z ciężkim odwodnieniem, uporczywymi wymiotami, objawami neurologicznymi takimi jaka apatia, senność, drgawki lub niemożnością skutecznego nawadniania w warunkach domowych.  Podstawą terapii w zakażeniu rotawirusami jest doustne nawadnianie małego pacjenta. Najlepszym preparatem są doustne płyny nawadniające, które dzięki zoptymalizowanemu składowi zapewniają odpowiednią podaż elektrolitów zapobiegających odwodnieniu.  Rotawirusy od roku 2021 objęte są obowiązkowy programem szczepień.  

Czy można uchronić dzieci przed chorobami? 

Chorowanie jest częścią życia naszych dzieci, ale czy nie da się tego uniknąć? Stosowanie izolacji może je uchronić przed większością chorób, ale czy to dobre rozwiązanie? Oczywiście, że nie. Pamiętaj! Dziecko chorując nabiera odporności. Większość wyżej wymienionych chorób lepiej jest przechodzić w wieku dziecięcym niż w życiu dorosłym, gdyż przebieg może być wtedy znacznie cięższy.