Co należy wiedzieć o menopauzie. Jak ją rozpoznać i jak wspierać gdy doświadcza jej bliska osoba

1.Co to jest menopauza? Menopauza jest zjawiskiem całkowicie naturalnym  i nie jest chorobą. Termin menopauza etymologicznie oznacza „zatrzymanie menstruacji”, a zatem oznacza okres, w którym jajniki przestają wytwarzać hormony rozrodcze: estrogen i progesteron. Okres przekwitania najczęściej rozpoczyna się około 50 roku życia. Przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych nie ma wpływu na moment, w którym się ona rozpocznie.  Mają natomiast na to wpływ czynniki genetyczne. Często matka i córka przechodzą klimakterium w podobnym wieku.

2. Co to jest okres okołomenopauzalny? Menopauza nie przychodzi nagle. Poprzedza ją mniej lub bardziej długi okres zwany perimenopauzą. Ten ostatni  trwa średnio cztery lata i trwa przez 12 miesięcy po ostatnim okresie. Okres ten odpowiada spadkowi produkcji żeńskich hormonów płciowych. Podczas tej fazy kobiety doświadczają zaburzeń cyklu oraz zespołu napięcia przedmiesiączkowego: obrzęku i bólu piersi, wzdęcia brzucha, niestabilności nastroju i bezsenności.

Jeśli pojawiają się wątpliwości czy występujące objawy to skutek wchodzenia w okres menopauzy, warto wykonać specjalistyczne badania w gabinecie ginekologicznym. Dostępny jest również test do użytku domowego: https://domowelaboratorium.pl/product-pol-505-Menopauza-TEST.html

3. Czym jest tzw. klimakteryczny zespół menopauzy?

Zespół ten charakteryzuje się występowaniem dolegliwości, takich jak: uderzenia gorąca, zlewne poty zwłaszcza w nocy, zaburzenia snu, kołatanie serca, drażliwość, wahania nastroju, depresja, trudność w koncentracji,  bóle i zawroty głowy, drętwienia kończyn, bóle mięśni i stawów oraz ogólne osłabienie. Dodatkowo w okresie przekwitania następują zmiany zanikowe śluzówki pochwy, cewki i pęcherza moczowego, które mogą prowadzić do pojawienia się zaburzeń ze strony układu moczowo-płciowego. Najczęściej wymieniane są: suchość, świąd, pieczenie i stan zapalny pochwy, ból w trakcie współżycia, wysiłkowe nietrzymanie moczu. Często pojawia się również spadek libido, co skutkuje zmniejszeniem aktywności płciowej oraz osłabieniem i skróceniem orgazmu.

4. Zmiany skórne w czasie menopauzy.

Na strukturę i teksturę skóry wpływają hormony płciowe oraz bardziej ogólne zmiany biologiczne związane ze starzeniem się. Po menopauzie skóra staje się cieńsza i bardziej delikatna . Zmienia się jej pH, a tym samym odporność na oddziaływanie czynników zewnętrznych jest dużo mniejsza. Zwiększa się także przeznaskórkowa utrata wody, przez co kobieta odczuwa suchość skóry i doświadcza wolniejszej regeneracji.

5. Menopauza a wahania wagi.

Często w okresie klimakterium kobiety przybierają na wadze i trudniej niż wcześniej jest im zrzucić zbędne kilogramy. Przyrost masy ciała nie jest bezpośrednio związany ze zmianami hormonalnymi w okresie menopauzy. Z wiekiem jednak maleją potrzeby energetyczne organizmu i tempo przemiany materii. Jednocześnie wraz z upływem lat zmniejsza się zwykle nasza aktywność fizyczna, dlatego nawet przy zachowaniu dotychczasowych nawyków żywieniowych następuje systematyczne zwiększenie masy ciała. Menopauza powoduje zmianę w rozmieszczeniu tłuszczów: teraz gromadzą się one częściej w brzuchu niż w udach i pośladkach.

6. Przebieg klimakterium – od czego zależy

Objawy menopauzy u kobiet mają różne spektrum oraz intensywność. Szacuje się, że cierpi na nie około 2/3 pań, przy czym u połowy ich nasilenie jest umiarkowane, a u połowy ciężkie. Generalnie menopauzę gorzej znoszą kobiety otyłe oraz te, które cierpiały na zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Uderzenia gorąca są tym silniejsze, im wyższy jest wskaźnik masy ciała (BMI). W tym miejscu warto nadmienić, że uderzenia gorąca praktycznie nie występują u przekwitających Azjatek. Jest to tłumaczone dietą obfitą w produkty na bazie soi, która jest bogata w fitoestrogeny, czyli związki organiczne zawarte w roślinach, działające podobnie do ludzkich estrogenów.

7.Menopauza a osteoporoza i choroby układu krążenia.

Po menopauzie utrata masy kostnej przyspiesza, ponieważ zmniejsza się zdolność organizmu do wytwarzania tkanki kostnej. Kości stają się bardziej kruche, do tego stopnia, że ​​po lekkim urazie mogą wystąpić złamania, szczególnie na poziomie nadgarstka i kręgosłupa (ucisk kręgów), a później na poziomie szyjki kości udowej . Po 70-tce złamanie szyjki kości udowej występuje u co szóstej kobiety. Osteoporoza nie dotyczy jednak wszystkich kobiet. Ryzyko osteoporozy wzrasta, jeśli menopauza zaczęła się wcześnie, gdy kobieta jest bardzo chuda, przyjmuje niektóre leki (zwłaszcza kortykosteroidy), pali i pije alkohol, ma niedobory wapnia lub witaminy D, prowadzi mało aktywny tryb życia. Przed okresem menopauzy kobiety są mniej narażone niż mężczyźni na choroby układu krążenia. W okresie klimakterium ta względna ochrona zmniejsza się, a ryzyko chorób sercowo-naczyniowych wzrasta. Kobiety narażone są bardziej na choroby układu krążenia, jeśli palą, mają nadwagę, cukrzycę, prowadzą nieaktywny fizycznie tryb życia i mają genetyczne podłoże do tego typu chorób.

8. Jak pomóc bliskiej osobie, która doświadcza przykrych skutków menopauzy.

Menopauzie dość często towarzyszy depresja. Klimakterium jest zawsze kamieniem milowym w życiu kobiety. Jest symbolem upływu czasu, a towarzyszące objawy fizyczne i fizjologiczne nie ułatwiają łatwego przejścia w okres pomenopauzalny. Dlatego menopauza ma często wpływ na związek z partnerem, relacje z bliskimi. Kobieta jest bardziej drażliwa, zmienna w nastrojach, a jej bliscy nie łączą zmiany w zachowaniu z okresem przekwitania kobiety. Mogą temu towarzyszyć napięcia w relacjach, ochłodzenie stosunków z bliskimi, których powodem może być wycofanie się drugiej strony z relacji. Przez to kobieta, która i tak zmaga się z trudami i konsekwencjami menopauzy może czuć osamotnienie, brak zrozumienia. Taki stan może być przyczyną depresji. Dlatego bardzo ważne aby w tym trudnym czasie wspierać kobietę. Pytanie jak? Psycholodzy radzą, aby po prostu jej słuchać, być obok niej i podkreślać, że jest się gotowym jej pomóc. Cierpliwość i czułość są tutaj niezbędne. Oczywiście jeśli to nie wystarczy, kobieta powinna udać się do psychologa i ginekologa.               

W takim okresie najczęściej cierpią relacje z najbliższą osobą, czyli partnerem. Ciekawe wyniki (skłaniające do refleksji), zostały przedstawione w badaniu przeprowadzonym przez Polskich lekarzy w 2010 r.  Badanie pt.: „Relacje partnerskie w okresie klimakterium”, miało charakter ankietowy i objęło grupę 67 par w okresie menopauzy. Autorzy w swoich badaniach poddali ocenie wiedzę oraz stanowisko mężczyzn wobec klimakterium i problemów związanych z tym szczególnym dla kobiet okresem.

Żrodło: Relacje partnerskie w okresie klimakterium, Szpak Rafał, Folwarczny Wiesław, Drozdzol Agnieszka,Szuścik Adam, Skrzypulec Agnieszka, Skrzypulec Violett

Blisko 1/3 mężczyzn nie chciała mieszać się w kobiece sprawy i podobna ilość partnerów nie godziła się z zachodzącymi zmianami w ciele kobiety. Co piątego mężczyznę odpychały kontakty z kobietą, a 23% mężczyzn nie czuło się dobrze z partnerką. Na szczęście w tym samym badaniu ¾ mężczyzn oceniło swoją partnerkę jako atrakcyjną, 40% mężczyzn oceniło swoje życie seksualne jako bujne, a blisko 60% panów rozumiało problemy związane z menopauzą.

9. Menopauza i co dalej?

Jeśli czujesz, że wchodzisz w okres menopauzy, odwiedź swojego lekarza ginekologa i porozmawiaj z nim o swoich dolegliwościach. Pomoże on ocenić stopień Twoich dolegliwości oraz zaproponuje konieczne badania kontrolne oraz odpowiednie postępowania i leczenie. Pamiętaj, im bardziej zadbasz o siebie w tym okresie, tym łagodniej go przejdziesz! Podziel się tym z bliskimi, aby mogli Cię wspierać. Pozwól im na wsparcie.

Jeśli podejrzewasz, że menopauza wkracza, w życie bliskiej Ci osoby, bądź obok. Wspieraj, słuchaj, bądź cierpliwy / liwa. Zaproponuj wizytę u specjalisty. Być może trud związany ze świadomością wkraczania w ten etap jest tak trudny do zaakceptowania, że podjęcie działań w kierunku profilaktyki, zmniejszenia objawów nie jest w ogóle brany pod uwagę. Często jednak odpowiednia terapia hormonalna, a nawet terapia psychologiczna zmniejsza negatywne skutki menopauzy i pozwala na łagodniejsze przejście tego okresu.  

Żrodło: Relacje partnerskie w okresie klimakterium, Szpak Rafał, Folwarczny Wiesław, Drozdzol Agnieszka,Szuścik Adam, Skrzypulec Agnieszka, Skrzypulec Violett