Zęby mleczne, mleczaki, pierwsze zęby - wszystko co musisz o nich wiedzieć

Po kilku miesiącach życia u dziecka w końcu pojawiają się pierwsze ząbki – mleczaki. Zwykle towarzyszą im przez kilka pierwszych lat, dlatego warto wiedzieć, co je wyróżnia, ile ich jest, w jakiej kolejności wyrastają, jak o nie dbać i co je odróżnia od stałego uzębienia. Wszystko, co musisz wiedzieć, znajdziesz poniżej.

Zęby mleczne – rozwój i kształtowanie się  

Ważnym wydarzeniem w rozwoju dziecka jest pojawienie się pierwszych zębów mlecznych. Na widok uśmiechu malucha prezentującego mleczaki zwykle rodzice sami się szeroko uśmiechają. Najważniejsze, by ząbki pociechy były piękne i zdrowe – ich pojawienie się oznacza, że nadszedł czas, by zacząć o nie dbać. Rozwój zębów rozpoczyna się już w trakcie życia płodowego. Około 7. tygodnia rozwija się szczęka i żuchwa z pierwotnej listewki zębowej. W niej występuje 20 zawiązków zębów mlecznych, które w 4. miesiącu życia płodowego zaczynają się mineralizować. W dniu narodzin zęby mleczne nie są do końca rozwinięte w kości. Dziecko przychodzi na świat z widocznie cofniętą i małą żuchwą. Okresy noworodkowy oraz niemowlęcy to czas szybkiego rozwoju narządów jamy ustnej. Rozwój, wyrzynanie oraz wypadanie zębów mlecznych to długotrwały i skomplikowany proces. Czasami też bolesny dla dziecka, dlatego warto pozyskać podstawowe informacje na ten temat. Zadbaj o to, by rosły i rozwijały się prawidłowo, a także o ich właściwą higienę.   

Mleczaki a stałe zęby -  czym się różnią 

Zęby mleczne różnią się od stałych pod względem wyglądu i budowy. Są słabsze niż stałe i bardziej podatne na pojawienie się próchnicy oraz na działanie kwasów. Oznacza to, że szybciej rozwija się w nim próchnica – w dodatku przez długi czas bez objawów. Zęby mleczne są mniejsze od stałych. Jest ich również mniej  – 20 zębów mlecznych i  32 zęby stałe. Mają też cieńszą warstwę szkliwa i są gorzej zmineralizowane. Ich charakterystyczną cechą jest obecność diastem, czyli szpar między zębami. Zęby mleczne mają małe i cienkie korzenie. Budowa mleczaków nie różni się od budowy stałych zębów. Składają się one także z korzenia i korony. Korzeń to jego niewidoczna część, która znajduje się w dziąśle. Korona jest z kolei widoczna. W środku zęba wyróżniamy komorę, miazgę oraz kanały korzeniowe, a dodatkowo zębinę, szkliwo i kostniwo. Miazga to żywa tkanka wypełniająca środek zęba. Chroni ją warstwa szkliwa i zębina. Zębina chroni miazgę, szkliwo pokrywa koronę zęba, czyli to, co wystaje z dziąsła. Z kolei kostniwo pomaga utrzymać ząb w dziąśle.

Mimo że dziecko ma je kilka lat, trzeba o nie odpowiednio i regularnie dbać – przede wszystkim działać profilaktycznie, by nie pojawiła się w nich próchnica. Są to podwaliny pod stałe zęby. Zdrowie jamy ustnej zależy już od pierwszego zęba, poza tym zęby mleczne odgrywają kluczową rolę w rozwoju mowy dziecka.

Próchnica wczesna rozwija się bardzo intensywnie, co może skutkować całkowitym zniszczeniem i utratą chorego zęba. Zaniedbanie higieny zębów mlecznych ma duży wpływ na zdrowie jamy ustnej i ogólne zdrowie dzieci oraz dorosłych. Profilaktyczny przegląd mleczaków powinien odbywać się co najmniej raz na trzy miesiące.

Wdrożenie nawyku systematycznej pielęgnacji jamy ustnej gwarantuje korzyści na całe życie – tak dla mleczaków, jak i później dla stałych zębów. Zęby pełnią ważną rolę w nauce żucia, mówienia. Odgrywają również ważną rolę psychologiczną. Piękny i zdrowy uśmiech to większa pewność siebie.

Podczas ząbkowania dziecko może być kapryśne i częściej płakać, bo wyrzynanie się zębów może wywoływać ból i wrażliwość dziąseł. Te objawy można złagodzić, na przykład pocierając dziąsła okładami z mokrej gazy. Można też myć je specjalną nakładką silikonową, którą zakłada się na palec. Na nią nakłada się niewielką ilość pasty dla niemowląt.

To również dobry moment, by zacząć szczotkować zęby – dwa razy dziennie, rano i przed snem. Szczotkowanie przez pierwsze 24 miesiące życia dziecka powinno być wykonywane przez rodzica. Później maluch może pomagać i uczyć się, jak manewrować szczoteczką. Jednak dopiero dziecko od 7 roku życia może już zacząć myć zęby samodzielnie. Subtelne ruchy, które są niezbędne do prawidłowego szczotkowania zębów, rozwijają się długo – nawet do ośmiu lat. Dopiero wtedy maluch posiada w pełni wykształcone zdolności manualne. Warto jednak w tym procesie uczestniczyć rówież w późniejszych latach dziecka, obserwując czy tę czynność wykonuje prawidłowo.

Dobrym wyborem będzie też szczoteczka pulsacyjna dla dzieci BUZZ Dr Scott. Posiada delikatne włosie Tynex i ergonomiczny uchwyt, a dzięki 14 000 wibracjom / min skutecznie czyści płytkę nazębną i nie powoduje podrażnień.

Pasta do zębów dla dziecka 

Jest wiele produktów – m.in. past i płukanek – przeznaczonych dla niemowląt i dzieci. Pomogą one zadbać o czyste i zdrowe zęby. Poza tym ważne jest też dostarczanie ważnych składników odżywczych z diety, wspierających rozwijające się zęby i kości – jak m.in. wapń. Warto też ograniczyć spożywanie przez dziecko słodyczy słodzonych napojów i innych produktów z dużą zawartością cukru.

Co ciekawe, mleczaki wypadają w określonej kolejności. Jako pierwsze zaczynają zwykle wypadać dolne i górne siekacze, między 6 a 7 rokiem życia. Następnie wypadają drugie górne i dolne siekacze, pierwsze zęby trzonowe górne i dolne, między 9 a 12 rokiem życia kły dolne, a na końcu wypadają górne i dolne zęby trzonowe oraz górne kły – między 10 a 12 rokiem życia. 

Należy nieustannie dbać o zęby mleczne, by nie dopuścić do zaawansowanej próchnicy, a następnie do zarażenia stałych zębów. Ważne są zatem systematyczne wizyty kontrolne u dentysty i nauka zdrowych nawyków dotyczących higieny jamy ustnej  już od pierwszego ząbka.