Próchnica u dzieci – objawy, profilaktyka, leczenie

Próchnica jest powszechnym problem u maluchów w wieku przedszkolnym i szkolnym, a nawet niemowlęcym. Jest poważnym problemem, ale bywa bagatelizowana przez rodziców. O prawidłową higienę jamy ustnej warto dbać już od pierwszego dnia życia dziecka. Jak objawia się próchnica, jak jej zapobiegać i jak ją leczyć?

Próchnica u dzieci to choroba bakteryjna zębów, która atakuje szkliwo i tkanki zęba, prowadząc do erozji i rozpuszczania zęba. Polega na demineralizacji szkliwa, która prowadzi do ubytku próchnicowego. Próchnica zębów, także mlecznych, ma często wpływ na stałe zęby dziecka i ich zdrowie oraz wygląd. Każdy zepsuty ząb – również mleczak – wymaga odpowiedniego leczenia. W przypadku nieleczonej próchnicy u dzieci, może dojść do utraty zębów i innych powikłań. Poza tym próchnica może powodować ból, infekcje i problemy z żuciem, a nawet z mówieniem. Warto wyrabiać w maluchu zdrowe nawyki od pierwszych dni życia, a zaprocentują one w przyszłości.

Każdego dnia trzeba myć zęby mleczne, które pojawią się w okolicach szóstego miesiąca życia. Gdy pojawią się zęby, ważny jest dobór odpowiedniej szczoteczki – musi być dostosowana do wieku dziecka. Na początek może to być także miękka silikonowa nakładka na palec[1] Później trzeba dziecko nauczyć, jak powinno dbać o zęby i wypracować zdrowe nawyki. Musi nauczyć się przestrzegać podstawowych zasad higieny jamy ustnej. Dzieci, których mleczaki są słabo zmineralizowane, są bardziej podatne na działanie bakterii, które wywołują próchnicę. 

Warto zadbać o profilaktykę, gdyż są sytuacje, że próchnica na zębach jest tak zaawansowana, że trzeba usunąć cały ząb. Wiąże się to z bólem i stresem dziecka, a dodatkowo może wpłynąć na wystąpienie wady zgryzu u dzieci. Może mieć wpływ na stan uzębienia w przyszłości oraz na pewność siebie dziecka.  

Objawy próchnicy 

Symptomy próchnicy u dzieci są różne i zależą od stopnia zaawansowania choroby. Początki próchnicy u dzieci mogą nie dawać żadnych objawów – w początkowej fazie jest mało zauważalna.

W miarę rozwoju choroby mogą pojawić się:

• bóle zębów podczas jedzenia,        
• wystąpienie lepkiego, biało-żółtego nalotu, który przylega do zębów dziecka,         
• nadwrażliwość zębów na ciepło lub zimno,         
• czarne lub brązowe plamy na zębach,         
• uszkodzenie lub pęknięcie zęba,         
• infekcja zęba,         
• obrzęk twarzy,         
• gorączka.

Bagatelizowanie pierwszych objawów może mieć poważne konsekwencje. Niedomywane zęby i niekontrolowane przez stomatologa mają nikłe szanse na obronę przed próchnicą. Warstwa szkliwa będzie ciemnieć, dojdzie do powstania ubytku próchnicowego, a nawet do stanu zapalnego. Ten z kolei wywoła silny ból, głównie podczas przeżuwania pokarmu. Ta faza próchnicy u dzieci wymaga interwencji stomatologa, leczenia oraz założenia plomby.

Próchnica u dziecka – profilaktyka 

Próchnica jest chorobą, której można stosunkowo łatwo zapobiec. Kluczowa jest profilaktyka, która powinna rozpocząć się przed pojawieniem się pierwszych zębów u maluszka.  

Oto kilka sposobów, jak nie dopuścić do jej wystąpienia i rozwoju:     

• Regularne mycie zębów

Dzieci powinny myć zęby dwa razy dziennie, rano i wieczorem, przez co najmniej dwie minuty. Sprawdzą się m.in. kolorowe szczoteczki z minutnikiem, Dr Scott. Mają wbudowany minutnik wyznaczający czas mycia zębów, zaokrąglone końcówki, wygodny ergonomiczny uchwyt oraz delikatne i miękkie włosie Tynex® DuPont.

Warto też używać pasty, która pomaga wzmocnić szkliwo i chronić zęby przed próchnicą. Polecane są pasty bez fluoru, a preparaty z fluorem można wprowadzić około 3 r.ż. Wystarczy odrobina pasty na początek. Dodatkowo należy stosować nici dentystyczne oraz płukanki. 

• Smoczki 

Ważnym elementem profilaktyki oraz higieny jamy ustnej jest zwracanie uwagi na to, co dziecko wkłada do ust. Przed pierwszym podaniem niemowlęciu smoczka trzeba go odkazić i dokładnie umyć wrzątkiem. Trzeba je też regularnie myć, by je na bieżąco dezynfekować. Oblizywanie smoczka (rodzice mają to czasem w zwyczaju) to sposób na przeniesienie bakterii próchnicowych.

Próchnica zębów u dzieci – leczenie 

Próchnica zębów wymaga bezwzględnego leczenia – także u niemowlaka. Leczenie próchnicy u dzieci zależy od stopnia zaawansowania choroby.

Na początkowym etapie, gdy próchnica  jest jeszcze powierzchowna, lekarz stomatolog może zalecić fluorowanie zębów. Polega ona na nanoszeniu specjalnego preparatu zawierającego fluor na zęby, co pomaga wzmocnić szkliwo i skutecznie chronić zęby przed próchnicą. Można zastosować zabieg impregnacji zębów poprzez namoczenie chorych zębów w roztworze azotanu srebra, który hamuje rozwój próchnicy. To dobra metoda w pierwszych fazach choroby.

Jeśli próchnica u dziecka jest już w zaawansowanym stadium, a ubytki są duże, metoda leczenia jest dobierana przez stomatologa indywidualnie. W przypadku zaawansowanej próchnicy konieczne może być leczenie endodontyczne. Leczenie może być bolesne dla malucha.

Przede wszystkim próchnica jest nieestetyczna. Starsze dzieci mogą odczuwać z tego powodu wstyd i dyskomfort.

Często w takich przypadkach niezbędne jest mechaniczne usunięcie chorych tkanek i wypełnienie zęba plombą. Polega ono na usunięciu zainfekowanej tkanki zęba i wypełnieniu go materiałem zapobiegającym dalszej erozji. Dodajmy jednak, że dzisiejsza stomatologia jest znacznie bardziej nowoczesna. Dzięki sedacji wziewnej i znieczuleniu komputerowemu dziecko nie odczuwa dolegliwości bólowych.

Odpowiednia higiena jamy ustnej już od pierwszego dnia życia, dieta oraz regularne wizyty u stomatologa pomogą zachować zdrowe i piękne zęby.