Nawracające infekcje układu moczowego u dzieci
Infekcje dróg moczowych u dzieci to powszechny problem – zwykle wywołują je bakterie. Jeśli Twój maluch ma gorączkę, często oddaje mocz i boli go brzuszek, umów wizytę u pediatry. Infekcję należy wyleczyć – to bardzo ważne dla zdrowia pociechy. Choroba, zaniedbana i nieleczona, może prowadzić do powikłań. Wiesz, jak łagodzić dolegliwości domowymi sposobami i jak im zapobiegać w przyszłości?
Przyczyny zakażenia układu moczowego u dzieci
Układ immunologiczny najmłodszych pociech dopiero się rozwija, dlatego infekcje dróg moczowych mogą przebiegać ciężej i wiązać się z poważniejszymi skutkami. Nieleczone zakażenia prowadzą do przewlekłej choroby nerek, a nawet ich niewydolności. Na początku stany zapalne obejmują cewkę lub pęcherz moczowy. Zdarza się jednak, że infekcja „wędruje” wyżej, do górnych dróg moczowych, gdzie rozwija się odmiedniczkowe zapalenie nerek1.
Zakażenie układu moczowego u dzieci zwykle wywołują bakterie (pałeczka okrężnicy, Escherichia coli)2. Zdecydowanie rzadziej za infekcję odpowiadają wirusy albo grzyby. Na zapalenie dróg moczowych częściej zapadają dziewczynki (ze względu na budowę anatomiczną).
W niektórych przypadkach nawracające lub lekooporne infekcje dróg moczowych u dzieci wiążą się z wadami wrodzonymi układu moczowego. Ale takie zaburzenia diagnozuje się wcześniej (podczas badań prenatalnych)3. Dzięki temu maluchy są prawidłowo leczone od chwili narodzin, a w pewnych sytuacjach – w okresie płodowym.
Zakażenia dróg moczowych u dzieci: objawy i badania
Kiedy możesz podejrzewać zakażenie dróg moczowych? Wiele zależy od wieku pociechy. Maluszkom dokuczają bóle brzuszka, wysoka temperatura ciała, brak apetytu, czasem biegunka, wymioty i kolka jelitowa. Starsze dzieci, co chwilę biegają do toalety i skarżą się na ból podczas oddawania moczu. Mogą odczuwać pieczenie w okolicy cewki moczowej, cierpieć z powodu bolesnego parcia na mocz i moczenia się. Na ogół pojawia się gorączka. Z biegiem lat do listy symptomów dołącza ból w czasie wstrząsania okolicy lędźwiowej. Mocz zmienia zapach, kolor (zwykle ciemnieje) i staje się mętny4.
Jeśli zauważyłaś objawy zakażenia układu moczowego u dziecka, zarejestruj je do pediatry. Należy przeprowadzić ogólne badanie moczu, czasem również posiew (by zidentyfikować patogeny), a w niektórych przypadkach trzeba poszerzyć diagnostykę.
Umyj malucha – zadbaj o staranną higienę okolic intymnych i pobierz próbkę moczu przy użyciu specjalnych woreczków. W przypadku starszych dzieci - wyparz nocniczek i przelej mocz do czystego pojemnika. Warto przeprowadzić wstępne badanie w domu – przyda się prosty test paskowy pod nazwą Infekcje dróg moczowych TEST lub Zdrowie Complex URS10 TEST.
Leczenie zapaleń dróg moczowych u dzieci
Gdy infekcja układu moczowego „dopadnie” Twojego maluszka, zapobiegaj niebezpiecznemu odwodnieniu – zachęcaj go do picia. Gorączkującemu dziecku przyda się przewiewna odzież i lekka kołderka lub kocyk (unikaj przegrzewania). Sprawdź, czy nie trzeba zmienić piżamki na suchą i czystą. Zadbaj o wietrzenie i stosowną temperaturę pomieszczeń, w których przebywa dziecko (ok. 20 st. C).
W infekcjach o etiologii bakteryjnej, zwłaszcza o ciężkim przebiegu, do terapii włącza się antybiotyk (celowany w oparciu o posiew). Czasem rozważa się podanie leku drogą dożylną. Leczenie trwa tydzień – gdy wymaga kontynuacji, zaleca się leki doustne. W łagodniejszych zakażeniach stosuje się wyłącznie leki doustne5.
Jeśli maluch zmaga się nawracającymi infekcjami dróg moczowych, może być konieczna konsultacja specjalistyczna (nefrologiczna) i dalsza, pogłębiona diagnostyka.
Zapobiegaj infekcjom układu moczowego malucha
W przyszłości staraj się zapobiegać nieprzyjemnym zakażeniom: dbaj o higienę maluszka, często zmieniaj pieluszki i dokładnie myj okolice intymne. Zachęcaj go do przyjmowania większej ilości płynów, ale unikaj napojów gazowanych i słodzonych. Regularne oddawanie moczu (do końca i bez przetrzymywania) oczyści pęcherz z drobnoustrojów. Wszystkie choroby należy leczyć. Wiesz, że robaczyce przewodu pokarmowego sprzyjają nawrotom infekcji dróg moczowych u dzieci?6 Przeciwdziałaj zaparciom, zatroszcz się o odpowiednią dietę i wzmacniaj odporność pociechy (nie zaniedbuj codziennych spacerów i pamiętaj o kalendarzu szczepień).
Mali pacjenci, którzy mają pęcherz neurogenny, złogi w drogach moczowych, wadliwą budową układu moczowego lub przeszli zabieg operacyjny, są bardziej narażeni na nawracające zapalenia dróg moczowych. W tym przypadku profilaktyka nabiera szczególnego znaczenia – lekarz może zalecić chemioterapeutyki, które hamują namnażanie drobnoustrojów i zapobiegają zakażeniom7.
1. Medycyna Praktyczna, http://www.mp.pl/artykuly/12055, dostęp: 28.06.2016
2. Przegląd Urologiczny, http://www.przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?1145, dostęp: 28.06.2016
3. http://pediatria.mp.pl/choroby/ukladmoczowy/55075,wady-wrodzone-ukladu-moczowego, dostęp: 28.06.2016
4. Medycyna Praktyczna, http://pediatria.mp.pl/choroby/ukladmoczowy/75067,zakazenia-ukladu-moczowego, dostęp: 28.06.2016
5. Przegląd Urologiczny, jw.
6. Medycyna Praktyczna, jw.