Badania na raka prostaty - jak wykryć raka prostaty we wczesnym stadium?
W leczeniu raka prostaty liczy się przede wszystkim czas – im wcześniej groźna choroba zostanie wykryta, tym większe prawdopodobieństwo, że terapia zakończy się sukcesem. Każdy mężczyzna, który skończył 40. rok życia, powinien regularnie badać się u urologa.
Badania na raka prostaty – kwestia życia
Rak prostaty jest jednym z najczęstszych nowotworów, na które zapadają mężczyźni. Co gorsza, liczba zachorowań w Polsce zwiększa się z roku na rok o ponad dwa procent1. Rozwojowi choroby sprzyja wiek – zwykle rak prostaty rozwija się u panów po 40. roku życia, jednak nie omija również młodszych mężczyzn2. Ryzyko podwyższa się w sytuacji, gdy w rodzinie pacjenta (zwłaszcza najbliższej) zdiagnozowano już przypadki raka prostaty.
Badania na raka prostaty są bezcenne – dzięki nim można wykryć guz bardzo wcześnie. Ten rodzaj nowotworu może przez długi czas nie dawać żadnych objawów i rozwijać się w utajeniu. Czas rozpoznania choroby ma kluczowy wpływ na powodzenie terapii. Im bardziej zaawansowany stan, tym trudniej go wyleczyć. Ale rak gruczołu krokowego rozpoznany we wczesnym stadium jest całkowicie wyleczalny. Dlatego nie należy przekładać zaplanowanych wizyt u urologa lub badań „na później”.
Badanie per rectum, test PSA
Badanie u urologa obejmuje badanie per rectum (czyli palcem przez odbyt). I choć większość panów za nim nie przepada – jest ważnym elementem profilaktyki i diagnostyki raka prostaty. W ten sposób lekarz może stwierdzić brak lub ewentualną obecność zmian na płatach prostaty. W razie konieczności zleca dalsze badania.
Najbardziej znanym badaniem na raka prostaty jest oznaczenie stężenia PSA (prostate specific antigen) we krwi. To specjalne białko wytwarzają komórki nabłonka gruczołu krokowego. Zgodnie z normą, stężenie antygenu nie powinno być wyższe niż 4 ng/ml krwi3. Podwyższone wartości tego markera nowotworowego wskazują, że może rozwijać się proces chorobowy – jednak nie jest to potwierdzenie raka prostaty. Czasem okazuje się, że to „tylko” stan zapalny, ale wynik na pewno wymaga dalszej diagnostyki i konsultacji lekarskiej. Co ważne, na rynku dostępne są testy PSA do użytku domowego, które powalają ocenić, czy poziom antygenu prostaty we krwi jest prawidłowy np. Prostata PSA TEST. Podwyższony poziom antygenu może oznaczać, że rozwija się rak, kiedy guz jeszcze jest niewielki i może przeoczyć go nawet specjalista podczas badania per rectum.
Biopsje, USG, PAP
Do najbardziej wiarygodnych i najdokładniejszych badań na raka prostaty należy biopsja gruboigłowa4. Tą metodą pobiera się materiał do badania histopatologicznego, którego wyniki potwierdzają lub wykluczają obecność komórek nowotworowych. Biopsja cienkoigłowa jest badaniem mało inwazyjnym, w czasie, którego pobiera się próbkę do badania cytologicznego potwierdzającego diagnozę. W procesie diagnostycznym czasem kieruje się pacjenta na USG gruczołu krokowego – jego wyniki, w tym wielkość prostaty i stan pęcherza moczowego, powinien ocenić lekarz urolog.
Jeśli lekarz podejrzewa raka prostaty, może też zlecić oznaczenie enzymu PAP we krwi (kwaśnej fosforazy sterczowej). Na podstawie wyników ustala, czy doszło do przerzutów. Badanie uważa się za szczególnie użyteczne w określaniu stopnia zaawansowania klinicznego nowotworu oraz w kontroli efektywności terapii5.
Badania na raka prostaty, czyli jak wygrać życie
Badania na raka prostaty pozawalają wykryć guz we wczesnym stadium. To bardzo ważne, ponieważ im szybciej choroba zostanie zdiagnozowana, tym większe szanse, że zostanie zupełnie wyleczona. Mężczyźni po 40. roku życia powinni regularnie badać się u urologa.
1. Medycyna Praktyczna, http://onkologia.mp.pl/chorobynowotworowe/100849,rak-gruczolu-krokowego, dostęp: 9.09.2016
2. Via Medica, https://journals.viamedica.pl/oncology_in_clinical_practice/article/viewFile/9349/7966, dostęp: 9.09.2016
3. Medycyna Praktyczna, http://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/98786,antygen-swoisty-gruczolu-krokowego-prostate-specific-antigen-psa, dostęp: 9.09.2016
4. Medycyna Praktyczna, http://www.mp.pl/onkologia/klasyfikacja-tnm/57447,rak-gruczolu-krokowego-klasyfikacja-tnm, dostęp: 9.09.2016
5. Urologia Polska, http://www.urologiapolska.pl/artykul.php?1644, dostęp: 9.09.2016